Veel van onze gewoontes zijn onschuldig. Sommige gewoontes vinden een oorsprong in een patroon, dan kan het problematisch worden.
Vasthouden aan gewoontes is zowel de meest triviale als de meest voorkomende bron van menselijk lijden (A. Zollner, 2017 Non-duale coaching en therapie. P. 335). Nu lijkt dat zeer vanzelfsprekend als we bijvoorbeeld kijken naar iemand die flink rookt. Maar het is op veel meer onderdelen van iemands leven van toepassing. We zijn als mensen dan ook gehecht aan veel soorten gewoonten. De meeste gewoonten hebben meer na- dan voordelen. Hoe wij over onzelf denken zou je ook als een gewoonte kunnen opvatten. Dat bepaalt dan ons zelfbeeld. Iemand met het zelfbeeld ‘harde werker’ zal overal flink zijn best doen om dingen voor elkaar te krijgen. De vraag is of dit zelfbeeld iemand verder helpt. Als iemand zo hard werkt dat ie geen tijd meer heeft voor zijn gezin of voor wat ontspanning op zijn tijd dan is dit zelfbeeld een aardige opmaat naar flink wat stress. En langdurig blootstaan aan veel stress kan op termijn ook weer tot fysieke gevolgen leiden.
Nu kun je de gewoonte om hard te werken nog als iets positiefs zien. Het is maatschappelijk geaccepteerd en zo iemand kan een aardig inkomen verwerven. Zolang het niet richting excessief hard werken gaat is er eigenlijk niet zoveel aan de hand. Hoe anders is het wanneer iemand de gewoonte heeft om een negatief zelfbeeld in stand te houden. Zo iemand heeft de hele dag een negatief stemmetje in het hoofd dat dingen zegt zoals: ‘maar dit had je veel eerder moeten doen’ of ‘anderen kunnen wat jij doet veel beter’ of ‘ik zou het nog maar een keer controleren want dadelijk is het weer fout’. Dit zijn slechts drie voorbeelden. Let wel, iemand met een negatief zelfbeeld kan er makkelijk vijftig opnoemen. De menselijke geest is creatief en komt zo met een nieuwe gedachten op de proppen om de persoon in
kwestie even naar beneden te trekken. Je zou kunnen zeggen dat dit soort negatieve gedachten opgestapeld liggen op een bureau waar iemand aan het werk is. Het bureau ligt vol met stapels papier. Op ieder papier staat een gedachte over het zelfbeeld genoteerd. Bij deze persoon liggen de negatieve denkbeelden boven op de stapel. De positieve denkbeelden zijn er ook, maar die liggen in een la onderin het bureau, ver uit het zicht. Bovendien zijn de negatieve uitspraken ook nog eens onderbouwd met goede argumenten en herinneringen waardoor zij zeer waar lijken. Hoe fijn zou het niet zijn om de zaken om te draaien? De positieve denkbeelden bovenop, en de negatieve diep onderin de la! Het goede nieuws is: dat kan heel goed omgebogen worden! Met eenvoudige oefeningen die keer op keer herhaald worden, kan dit bereikt worden. Het zijn geen moeilijke oefeningen met diepgaande inzichten. Zeker in het begin, als het coachtraject net is begonnen moet het veel herhaald worden, maar na drie maanden gaat zo iemand echt positiever over zichzelf denken. Ook worden er bewust argumenten en situaties aan de positieve denkbeelden gekoppeld waardoor deze denkbeelden beter beklijven en ook boven op het bureau blijven liggen. En dat is goed, want er is helemaal niemand in de wereld bij gebaat als mensen negatief over zichzelf denken. De persoon in kwestie al helemaal niet.
In dit geval is de ene – negatieve- identificatie vervangen door een positieve identificatie. Dat kan voldoende zijn om iemand een eind op weg te helpen richting een positief zelfbeeld.
